تاريخچه استان زنجان

استان‌ زنجان‌ كه‌ آنرا «فلات‌ زنجان‌» نيز مي‌نامند در ناحيه‌ مركزي‌ شمال‌ غرب‌ ايران‌ واقع‌ شده‌ است ‌. زنجان ‌، ابهر و خدابنده‌ شهرستان‌ هاي‌ استان‌ زنجان‌ را تشكيل‌ مي‌دهند . استان‌ زنجان‌ از دو منطقه ‌كوهستاني‌ و جلگه‌اي‌ تشكيل‌ شده‌ است‌ . مناطق‌ كوهستاني‌ آن‌ كه‌ اغلب‌ قلل‌ مرتفع‌ دارند در نواحي‌ شمالي ‌شهرستان‌ زنجان‌ قرار دارند و مناطق‌ جلگه‌اي‌ يا دشت‌هاي‌ آن‌ نيز ساير نقاط‌ استان‌ را در بر مي‌گيرد .
در ناحيه‌ جنوبي‌ زنجان‌ ، دشت‌ آبرفتي‌ نسبتاً مسطح‌ و وسيعي‌ وجود دارد كه‌ به‌ ارتفاعات‌ سلطانيه‌ در شمال‌ و ارتفاعات ‌قيدار در جنوب‌ محدود مي‌شود . در استان‌ زنجان‌ رودخانه‌هاي‌ متعددي‌ جريان‌ دارند كه‌ مهم‌ترين‌ و پرآب‌ترين ‌آنها رودخانه‌ «قزل‌ اوزن‌» است‌ . در آبان ماه‌ 1375، استان‌ زنجان‌ 900890 نفر جمعيت‌ داشته‌ است‌ كه‌ از اين‌ تعداد 62/47 درصد در نقاط‌ شهري‌ و 37/52 درصد در نقاط‌ روستايي ‌سكونت‌ داشته‌ و بقيه‌ غير ساكن‌ بوده‌اند .
نسبت‌ جنسي‌ جمعيت‌ استان‌ 3/101 است ‌. تاريخ و فرهنگ استان‌ زنجان‌ يكي‌ از نواحي‌ تاريخي‌ سرزمين‌ ايران‌ است ‌. آثار دوران‌ پيش‌ از تاريخ‌ (هزاره‌ هفتم‌ تا اوايل‌ هزاره‌ سوم‌ قبل‌ از ميلاد) در اين‌ منطقه‌ شناسايي‌ شده‌ است ‌. استقرارهاي‌ انساني‌ منطقه‌ ايجرود زنجان‌ در هزاره‌ سوم‌ و دوم‌ پيش‌ از ميلاد حكايت‌ از شكوفايي‌ و تداوم‌ تمدن‌ فلات‌ مركزي‌ ايران‌ در اين‌ ناحيه‌ دارد . ارزيابي ‌آثار نقوش‌ سياهرنگ‌ در روي‌ سفال‌هاي‌ نخودي‌ مكشوفه ‌، ارتباط‌ و ادامه‌ تمدن‌هاي‌ تپه‌ حصار دامغان ‌، تپه‌ سيلك ‌كاشان‌ و ايجرود زنجان‌ را نشان‌ مي‌دهد .
بارزترين‌ آثار دوره‌ تاريخي‌ (هزاره‌ دوّم‌ ق‌.م‌ تا قرن‌ هفتم‌ ميلادي‌) ، نوعي‌ سفال‌ خاكستري‌ رنگ‌ سياه‌ است‌ كه ‌با همزماني‌ مهاجرت‌ اقوام‌ آريايي‌ به‌ اين‌ منطقه‌ مطابقت‌ دارد . ظروف‌ سفالي‌ قوري‌ مانند با لوله‌ نسبتاً بلندي‌ كه ‌با مراسم‌ تدفين‌ اموات‌ ارتباط‌ داشت ‌، در كليه‌ قبور اين‌ دوره‌ كشف‌ شده‌ است‌ . طبق‌ مدارك‌ آشوريها ، اين‌ منطقه ‌در قرن‌ نهم‌ ق‌. م‌ «آنديا» نام‌ داشته‌ و به‌ احتمال‌ ضغيف‌ اقوام‌ ساكن‌ آن‌ با اقوام‌ لولوبي‌ها و گوتي‌هاي‌ دامنه‌هاي ‌زاگرس‌ ارتباط‌ داشته‌اند .
سكه‌هاي‌ دريك‌ و ريتون‌ كه‌ در خدابنده‌ كشف‌ شده‌ از آثار دوران‌ حكومت‌ هخامنشي‌ است‌ . در دوران‌ اشكانيان‌ و ساسانيان ‌، دره‌هاي‌ زنجان‌ رود و قزل‌ اوزن‌ از رونق‌ بيشتري‌ برخوردار بود . از مهم‌ترين ‌اثر اين‌ دوران‌ مي‌توان‌ به‌ آتشكده‌ تشوير اشاره‌ نمود . دوران‌ اسلامي‌ (از قرن‌ هفتم‌ تا نوزدهم‌ ميلادي‌ برابر قرن‌ اول ‌تا چهاردهم‌ هجري‌) با فتح‌ ايران‌ در زمان‌ خلافت‌ عثمان‌ آغاز مي‌شود . متون‌ و آثار موجود نشان‌ مي‌دهد كه‌ اين ‌منطقه‌ در سراسر دوران‌ اسلامي‌ به‌ ويژه‌ در قرون‌ چهارم‌ تا هشتم‌ هجري‌ قمري‌ در دوران‌ حكومت‌ لنگريان ‌، سلجوقيان‌ و ايلخانيان‌ از شكوفايي‌ اقتصادي ‌، فرهنگي‌ و هنري‌ جالب‌ توجهي‌ برخوردار بوده‌ است ‌.
يكي‌ از دلايل‌ انتخاب‌ سلطانيه‌ به‌ پايتختي ‌، رونق‌ اقتصادي‌ اين‌ منطقه‌ در قرون‌ هفتم‌ و هشتم‌ هجري‌ قمري‌ بوده‌ است ‌. اين‌ منطقه‌ در حمله‌ مغول‌ آسيب‌ فراوان‌ ديد ، ولي‌ در دوره‌ سلطان‌ محمد خدابنده ‌، سلطانيه‌ به‌ بزرگترين‌ پايتخت ‌دولت‌ ايلخاني‌ و سرزمين‌ اسلامي‌ تبديل‌ شد . به‌ فرمان‌ اولجاتيو ، بارويي‌ به‌ دور سلطانيه‌ كشيده‌ و در وسط‌ آن ‌، قلعه‌ بزرگي‌ ساخته‌ شد . اولجاتيو گنبد بزرگي‌ بعنوان‌ مقبره‌ خود بنا كرد كه‌ همان‌ گنبد معروف‌ خدابنده‌ است ‌.
در زمان‌ اولجاتيو ، شهر سلطانيه‌ بعد از تبريز يكي‌ از مهم‌ترين‌ شهرهاي‌ ايلخانان‌ بود پس‌ از انقراض‌ حكومت‌ ايلخاني‌ به‌ دست‌ سربداران‌ در قرن‌ نهم‌ هجري‌ قمري ‌، منطقه‌ زنجان‌ نيز ، در فتنه‌ تيمور لنگ‌ بشدت‌ تخريب‌ شد . در دوران‌ حكومت‌ صفويه‌ و قاجاريه ‌، بويژه‌ در دوران‌ حكومت‌ شاه‌ طهماسب‌ و آغا محمدخان‌ قاجار ، رونق‌ نسبي‌ اقتصادي‌ و فرهنگي‌ در زنجان‌ برقرار بوده‌ است‌ .
استان‌ زنجان‌ تحت‌ تأثير ناهمواريها و تماس‌ غير مستقيم‌ با توده‌هاي‌ هواي‌ مرطوب‌ غربي‌ و شمالي ‌، دو نوع‌ آب‌ و هواي‌ متفاوت‌ دارد : آب‌ و هواي‌ كوهستاني‌ زمستان‌هاي‌ سرد و پر برف‌ و تابستان‌هاي‌ معتدل‌ دارد و آب‌ و هواي‌ گرم‌ و نيمه‌ مرطوب‌ منطقه‌ طارم‌ عليا تابستان‌هاي‌ گرم‌ و زمستان‌هاي‌ ملايم‌ دارد و رطوبت‌ و ميزان ‌بارندگي‌ آن‌ نيز بالا گزارش‌ شده‌ است ‌. ميزان‌ بارندگي‌ در بهار و زمستان‌ بيشتر از ساير فصول‌ است ‌. مدت‌ ماه‌هاي‌ خشك‌ استان‌ نسبتاً زياد و بادهاي‌ سرمه‌ (مه‌) و گرم‌ ، مهم‌ترين‌ بادهاي‌ استان‌ هستند . فصل‌ بهار و تابستان ‌، مناسبترين‌ زمان‌ سفر به‌ اين‌ استان‌ است‌ .

موزه های استان زنجان
موزه مردم شناسي زنجان (بناي تاريخي رختشويخانه) ، زنجان


صنایع دستی استان زنجان

صنايع دستي و سوغاتي هاي زنجان عبارتند از : چاقوهاي ساده و مركب ، فرش ، چاروق و مليله كاري ، نقره كاري و انواع گليم و جاجيم

طراحی سایت گردشگری : ایران تکنولوژی